Εκκλησίες και Ναοί
Μητροπολιτικός Ναός Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Χριστού
Η εκκλησία του Χριστού χτίστηκε το 1861 και έκτοτε δεσπόζει στην προκυμαία της Πόθιας. Εκεί θα μπορέσετε να θαυμάσετε το θαυμάσιο τέμπλο της, το οποίο είναι φιλοτεχνημένο από τον σπουδαίο γλύπτη Γιαννούλη Χαλεπά και κοσμείται με αγιογραφίες των ντόπιων καλλιτεχνών Γ. Αλαχούζου και Σ. Μαγκλή. Εξίσου εντυπωσιακός είναι και ο Επισκοπικός Θρόνος του ναού. Ο μητροπολιτικός Ναός του Σωτήρα Χριστού έχει αναγνωριστεί ως Νεώτερο Μνημείο λόγω της ιδιαίτερης ιστορικής, θρησκευτικής και πολιτιστικής αξίας του.
Σε λαϊκή συνέλευση που έλαβε χώρα το 1884 στο Ναό, ψηφίστηκε ο «Κανονισμός λειτουργίας της Σπογγαλιείας και των καταδυτικών μηχανών» μέσω του οποίου θεσπίζονται πρωτόγνωροι για την εποχή κανόνες εμπορικού και εργατικού δικαίου.
Αγίος Σάββας
Ο μεγαλοπρεπής ναός του Αγίου Σάββα ‘του θαυματουργού’, βρίσκεται ακριβώς πάνω απ’ το λιμάνι της Πόθιας και κοσμείται με αγιογραφίες ιδιαίτερης καλλιτεχνικής και ποιοτικής αξίας. Μέσα στο ναό φυλάσσεται ευλαβικά η Κάρα του Αγίου Σάββα, την οποία μπορούν να προσκυνήσουν οι πιστοί και οι επισκέπτες.
Ο Ναός έχει κτιστεί σε σημείο μεγάλης ομορφιάς, απ’ όπου υπάρχει απρόσκοπτη θέα στην κοιλάδα της Πόθιας αλλά και στη θαλάσσια περιοχή προς την Ανατολή. Το εξωτερικό περιβάλλον, σε συνδυασμό με την ηρεμία της Μονής, δημιουργούν έναν προαύλιο χώρο μοναδικής ομορφιάς και γαλήνης.
Μονή Παναγίας Κυρά Ψηλής
Σε ένα σπήλαιο πάνω στο βουνό, στα βόρεια του Βαθύ, ξεχωρίζει το εγκαταλελειμμένο πλέον μοναστήρι της Παναγίας Κυρά Ψηλής. Σύμφωνα με τον επικρατέστερο λαϊκό θρύλο, το μοναστήρι κτίστηκε από έναν Καλύμνιο που είχε μεταναστεύσει και αλλαξοπιστήσει, ο οποίος όμως όταν επέστρεψε στο νησί θυμήθηκε τις ρίζες του και πίστεψε ξανά στο Θεό.
Ένας άλλος θρύλος αναφέρει πως κάποιος βοσκός, ψάχνοντας ένα τράγο του που είχε εξαφανιστεί, ανακάλυψε τη σπηλιά και στο εσωτερικό της μια εικόνα της Παναγίας. Ο βοσκός προσπάθησε πολλές φορές να μεταφέρει την εικόνα στο χωριό, αλλά στα μισά της διαδρομής η εικόνα επέστρεφε μόνη της στη σπηλιά.
Οι ντόπιοι διαμόρφωσαν το σπήλαιο σε εκκλησία και μετέφεραν με λιτανείες την εικόνα στο Βαθύ. Κάθε χρόνο τον Δεκαπενταυγούστο την επαναφέρουν στο εκκλησάκι όπου γίνεται ολονύκτια γιορτή. Ανήμερα το Δεκαπενταύγουστο, γίνεται μεγάλο παραδοσιακό πανηγύρι στο Βαθύ, στην εκκλησία της Παναγίας της Κυρά Ψηλής.
Χριστός της Ιερουσαλήμ
Χαρακτηρίζεται ως τρίκλιτη παλαιοχριστιανική βασιλική και είναι κτισμένη με αρχαίο οικοδομικό υλικό από τον Ιωνικό Ναό του Δηλίου Απόλλωνα. Σύμφωνα με την παράδοση, ο ναός κτίστηκε από την Αγία Ελένη ή τον Αρκάδιο κατά την επιστροφή τους από την Ιερουσαλήμ, κατά τον 5ος αι. μ.Χ.
Στο νότιο κλίτος του ναού έχει αποκαλυφθεί ένα ωραίο ψηφιδωτό, παρόμοιο με ψηφιδωτά που υπάρχουν σε βασιλικές της Κω. Ο ναός καταστράφηκε στα μέσα του 6ου αιώνα από σεισμό, επισκευάστηκε άμεσα αλλά εγκαταλείφθηκε οριστικά τον 7ο αιώνα εξαιτίας των Αραβικών θαλάσσιων επιδρομών. Πλέον πραγματοποιούνται συστηματικές εργασίες ανάδειξης και αξιοποίησής του.
Αγία Σοφία ή Ευαγγελίστρια
Η Αγία Σοφία ανεγέρθηκε στα τέλη 5ου ή αρχές του 6ου μ.Χ. αιώνα και αποτελούσε σίγουρα έναν επιβλητικό τρίκογχο ναό προτού καταστραφεί από τον σεισμό του 554μ.Χ. Παρότι επισκευάσθηκε, τον 7ο αιώνα εγκαταλείπεται οριστικά από τους πιστούς, ενώ την Υστεροβυζαντινή περίοδο ανεγείρεται μπροστά από την αψίδα του Ιερού Βήματος ένα παρεκκλήσι, το οποίο είναι πλέον ερειπωμένο. Οι ανασκαφές που έγιναν δεν αποκάλυψαν πλήρως το ναό. Από τον εσωτερικό διάκοσμο διασώζονται εντυπωσιακά πολύχρωμα ψηφιδωτά δαπέδου με ψάρια, ζώα και γεωμετρικά σχέδια.
Παλαιοχριστιανική εκκλησία του Ταξιάρχη
Η παλαιοχριστιανική εκκλησία του Ταξιάρχη είναι μια μεγάλη τρίκλιτη βασιλική του 6ου αιώνα μ.Χ.. Ακολουθώντας τη συνηθισμένη πρακτική εκείνης της περιόδου, η εκκλησία οικοδομήθηκε με αρχιτεκτονικά μέλη που λήφθηκαν ή αφαιρέθηκαν από αρχαία κτίσματα, και συγκεκριμένα από έναν ελληνιστικό τάφο. Το δάπεδο του κεντρικού κλίτους καλύπτεται από πολύχρωμο ψηφιδωτό.
Εκκλησία της Παναγιάς της Χαριτωμένης
Η εκκλησία της Παναγίας της Χαριτωμένης χτίστηκε το 1794 στην Χώρα, την πρώτη πρωτεύουσα της Καλύμνου. Διαθέτει εντυπωσιακό ξυλόγλυπτο και επιχρυσωμένο τέμπλο και συνοδεύεται απο μία πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία σχετικά με την εύρεση της παλαιάς εικόνας της Παναγίας που κοσμεί την εκκλησία.
Για την ανέγερση του ναού χρησιμοποιήθηκαν υλικά (κίονες, κιονόκρανα, επιγραφές, ανάγλυφα κ.α.) που αφαιρέθηκαν από το ιερό του Δηλίου Απόλλωνα. Σήμερα διασώζονται, στα αρχικά τους εμφανή σημεία, σε άριστη κατάσταση.